Let op de veiligheid van vijftigers
Bij ‘veilig zwemmen’ denk je waarschijnlijk het eerst aan jonge kinderen, die dat nog moeten leren. Of aan tieners en studenten die iets te overmoedig het water in springen. Maar deze blog staat in het teken van de toename aan verdrinking onder ouderen (50plussers). Misschien denk je nu, oh… dat is niet op mij van toepassing, ik ben een stuk jonger? Toch vraag ik je om deze blog helemaal te lezen. Want misschien ben jij niet de doelgroep, maar het kan zomaar zijn dat je wel een familielid hebt waarvoor deze informatie interessant kan zijn of dat je iemand in je directe omgeving kent die je kunt helpen met deze informatie.
Onderzoek naar verdrinkingsongevallen
Een paar weken geleden ben ik benaderd door Jarno Hilhorst, projectmanager bij Nationale Raad Zwemveiligheid. Hij had de FrisseDuik-vlog van Greetje (één van ‘mijn’ zwemmers, van 70 jaar) gezien en nam contact met me op. Foto boven: Johan Caneel


Die Nationale Raad Zwemveiligheid en de Universiteit van Leiden starten een onderzoek naar verdrinkingsongevallen met 50+’ers in open water (en dat is niet voor niks, vertel ik zo meer over). Op 8 juni organiseerden ze een werksessie over mogelijke maatregelen om verdrinking te voorkomen. Naast beleidsmensen (van Reddingsbrigade, provincies, beheerders recreatieplassen) wilden ze ook een zwemmer erbij hebben die met frisse blik (anders dan beleid) mee wilde denken en of Greetje wellicht hierbij zou kunnen aansluiten.
Lang verhaal kort , Greetje is aangesloten. En de eerste start is gemaakt en het eerste persbericht is opgesteld.
Dat persbericht is best confonterend
In het onderzoek bleek dat veel (iets) ouderen zich veilig voelen in water, specifieke veiligheidsmaatregelen nemen voordat ze het water ingaan en dat ze van mening zijn dat je zwemmen nooit verleert. Toch zien we in de verdrinkingsstatistieken dat er ieder jaar een relatief grote groep mensen, ouder dan 50 jaar, overlijdt na een verdrinking.
In het persbericht vraagt Jarno Hilhorst zich af of oudere mensen hun eigen zwemvaardigheid overschatten. “We hebben op dit moment geen zicht op de precieze omstandigheden en de oorzaken. Dit is aanleiding voor nader onderzoek, waarbij we zo breed mogelijk insteken. We richten ons zowel op ongevallen met dodelijke afloop als lichtere ongevallen, waarbij wel inzet van hulpverleners nodig was. De eerste resultaten verwachten we in het najaar te kunnen publiceren.”
Het onderzoek maakt deel uit van het Nationaal Plan Zwemveiligheid 2020-2024. Doel van het plan is om het aantal verdrinkingen in Nederland verder te reduceren en te stimuleren dat zoveel mogelijk mensen veilig kunnen genieten. In, op en bij het water.
Je snapt: dit soort nieuws raakt mij
Is de perceptie dat je ‘zwemmen nooit verleert’ terecht? Als moeder van 3 jonge kinderen roep ik altijd dat mijn jongens nog niet kunnen zwemmen als ze hun ABC diploma hebben. Zwemuren zijn nodig. Praktijkervaring is erg belangrijk om zwemveiligheid te kunnen waarborgen. Dat merkte ik laatst nog, toen ik er na de zwemstop in coronatijd achter kwam dat mijn zoon van 8 niet meer zwemveilig is in het water (zijn opfrislessen staan al gepland). Als een jongen van 8 die recent 3 zwemdiploma’s heeft gehaald na een paar maanden al niet meer weet hoe hij moet zwemmen, hoe is het dan gesteld met een ouder iemand die deze zomer gaat beginnen met buitenzwemmen nadat hij of zij misschien wel jaren niet heeft gezwommen?

Dat je zwemmen nooit verleert is niet (altijd) juist
Zwemvaardigheid is niet altijd vanzelfsprekend. Niet bij jonge zwemmers en (volgens de CBS cijfers) dus ook niet bij oudere zwemmers. En uiteraard geldt dit niet voor iedereen. En niet alleen de praktijk speelt daarin een rol. Oudere zwemmers hebben natuurlijk meer praktijkkilometers dan een kind van 8, maar op iets latere leeftijd ben je minder flexibel, is je reactievermogen minder en heb je wellicht sneller te kampen met verkramping en overbelasting.
Mijn advies
Voor een ieder die een lange tijd niet heeft buiten gezwommen: zoek hulp, bouw het zwemmen rustig op, kies veilig water. Ga je in buitenwater zwemmen, kies dan een locatie die Rijkswaterstaat controleert, begeef je alleen in het ondiepe deel en weet zeker dat je er makkelijk in en uit kan. Ga nooit alleen, neem iemand mee en hou het kort. Ga je naar het zwembad: neem een ‘opfrisles’, deze bestaan ook voor volwassen.
Bouw praktijkervaring op en ken je grenzen
En kies je er toch voor om na een lange afwezigheid weer buiten te gaan zwemmen? Realiseer je dan dat je inderdaad geen tiener meer bent, niet meer die energie of conditie hebt van vroeger en dat je lichaam misschien wel eerder pijn heeft.
Ook al heb je je hele jeugd buiten gezwommen, realiseer je dat je nu mogelijk te weinig praktijkervaring hebt om echt zwemveilig te kunnen zijn. Zwemveilig word je alleen door praktijkervaring en je bewust te zijn van je grenzen.
Ook als je onder de vijftig bent 😉
Als je het zwemmen nu pas weer oppakt, dan brengt dat niet alleen een hoop plezier, maar ook risico’s met zich mee. Daar hoef je trouwens geen vijftigplusser voor te zijn. Bij iedereen die al maanden, misschien wel jaren, niet heeft buiten gezwommen kan de veiligheid in het geding zijn. Door vermoeidheid bijvoorbeeld, gebrek aan kennis of een inschattingsfout. Het is niet ingewikkeld om wel veilig buiten te zwemmen maar vraag hulp als je het lang niet gedaan hebt.

Zomeraanbod
Uit zorg voor de mensen die onnodig risico lopen, heb ik een zomeraanbod ontwikkeld om wel veilig buiten te zwemmen. In ‘Een maand lang buiten zwemmen’ bouw je met hulp van al mijn ervaring, tips en kennis, je zwemconditie en je zwemveiligheid weer op, zodat je onbezorgd kunt genieten van het plezier dat het buitenzwemmen met zich meebrengt. Dat gaan we tijdens het programma ook samen doen!
Geef je meteen op om mee te doen met ‘Een maand lang buiten zwemmen’! Niks voor jou? Vast wel voor iemand in je omgeving! Stuur de link dan gewoon even door.
Ha Susan,
Zwemmen kun je inderdaad verleren…
Mijn man ( oud zeiler en vanaf kinds af aan een waterrat) is inmiddels op leeftijd en ik dacht er goed aan te doen om hem ook eens mee te nemen naar het zwembad…lekker warm water, bewegen zonder last… tot mijn stomme verbazing raakte hij volledig in paniek, wist niet meer hoe hij moest zwemmen ondanks dat het water maar 1.40 diep was. Uiteindelijk durfde hij wel op zn rug te drijven als ik met mij handen/ armen hem ” droeg”…
Ik zal de paniek in zijn ogen niet gauw vergeten… nu gebruiken we- als we al gaan zwemmen- een drijver of tube.
Echter, als ik ga zwemmen moet ik hem eigenlijk niet meenemen want hij raakt ook in paniek als ik het water in ga…” er kan van alles gebeuren”… wat het is en waardoor het komt weet ik niet maar ik zie nu vaker dat hij vaardigheden kwijt aan t raken is dus het heeft zeker met de leeftijd te maken.
Succes met het onderzoek!
Groetjes,
Marieke Hensen
Hoi Susan,
Goed stuk!
Heb er als 54-jarige vader van 3 kids wel aanvulling op denk.
Je hebt het over “zwemuren” maken; klopt als een bus. Komt alleen tegenwoordig nog wat bij; de algemene (duur)conditie van kinderen maar ook ouderen neemt nog steeds af door gebrek aan beweging. Elektrische fietsen en de auto worden veel te makkelijk gepakt. Mijn kinderen gingen pas goed zwemmen op het moment dat ze structureel zelf fietsend naar school gingen (5 om heen én terug). Als je moe bent is de techniek het eerste wat er bij in schiet!! Dit gaat natuurlijk ook op voor “oudjes” die vanuit scratch weer gaan zwemmen; zeker in (koud) open water is een goede basisconditie onwijs belangrijk!!
Veel succes met Frisse Duik verder; je doet het onwijs goed & leuk!
Met vriendelijke groeten,
Bert Westhoff